Wat zijn probiotica en zijn ze echt goed voor onze gezondheid?
Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de functie van onze darmen en de bacteriën die daarin leven: de microbiota. Probiotica zouden goed zijn voor onze darmmicrobiota en daarmee voor onze gezondheid. Vooral bij een antibioticakuur wordt het innemen van probiotica aanbevolen, om het verstoorde evenwicht in de darmen te herstellen. Hoe werkt dit precies, en hoe kies je een probioticum dat werkt?
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn levende micro-organismen die een positief effect op de gezondheid kunnen hebben door de bacteriën die in de darmen leven positief te beïnvloeden. De meest gebruikte probiotica zijn bacteriële of gistmicroben.
Probiotica zijn niet hetzelfde als prebiotica. Een prebioticum is een fermenteerbaar ingrediënt (meestal niet-verteerbare koolhydraten) dat dient als voedselbron voor onze darmflora en voor probiotica. Moedermelk en suikers in bepaalde vruchten (zoals banaan) zijn prebiotica.
Waarom zijn probiotica goed voor de gezondheid?
Probiotica hebben een gunstige invloed op onze darmflora. De darmflora (of het microbioom) wordt bevolkt door miljarden microbiota, micro-organismen die als een tapijt de dikke darm bedekken en zorgen voor allerlei processen in ons lichaam: de spijsvertering, het immuunsysteem en het metabolisme. Verschillende onderzoeken wijzen zelfs op de invloed van onze darmen op onze hersenen en dus ook op onze gemoedstoestand.
Het opbouwen van de darmflora begint al als foetus tijdens de zwangerschap. Tijdens de geboorte wordt de darmflora overgedragen van moeder op kind via het geboortekanaal. Gedurende de eerste drie jaar van het leven van een kind veranderen de microbiota voortdurend van samenstelling. De duur van de zwangerschap, wijze van geboorte, moedermelk of flesvoeding, antibioticagebruik en kortdurende ziekten hebben allemaal invloed op de darmflora. Verstoringen in de diversiteit van de microbiota kunnen op latere leeftijd leiden tot bijvoorbeeld allergieën en obesitas.
Volwassenen hebben uiteindelijk een min of meer ‘stabiele’ populatie in hun darmen. De diversiteit en samenstelling van de darmmicrobiota worden beïnvloed door verschillende factoren: voeding, blootstelling aan medicijnen (bijv. antibiotica), ziektes en leeftijd.
Antibiotica zijn zeer nuttig voor het bestrijden van infecties, maar een nadeel is dat ze ook de ‘goede’ bacteriën in de darm vernietigen, waardoor er een onevenwicht ontstaat. Dit wordt dysbiose genoemd.
Probiotica helpen om het ecosysteem van de darm weer in balans te brengen. Ze doen dit door een omgeving te creëren die de groei en het herstel van de normale darmmicrobiota bevorderen. Dit voorkomt dat schadelijke bacteriën door overgroei de overhand krijgen.
Hoe kies je de juiste probiotica?
De markt van de probiotica is booming. Er zijn speciale yoghurtjes of drankjes te koop, voedingssupplementen en geneesmiddelen. Voordat je een keuze maakt is het verstandig stil te staan bij de verschillen, want niet alle probiotica werken hetzelfde of zijn even effectief. Soms is hun aantal bijvoorbeeld te laag om goed te werken, of zijn ze niet bestendig tegen maagzuur waardoor ze de darm niet bereiken.
Probiotica worden ingedeeld als voedingsmiddel (denk bijvoorbeeld aan gefermenteerde gerechten zoals kimchi of kombucha), voedingssupplement of geneesmiddel. Deze status geeft aan in welke mate er wetenschappelijk bewijs is over de werkzaamheid en veiligheid. Voor een probioticum met de status van geneesmiddel is het gezondheidsvoordeel en preventieve of geneeskrachtige werking bewezen in verschillende wetenschappelijke studies.
Wil je helemaal zeker zijn? Vraag dan advies aan je apotheker. Hij/zij is op de hoogte van deze verschillen en kan informatie geven over voor welke probiotica het effect op de gezondheid wetenschappelijk is aangetoond. Zo weet je zeker dat probiotica daadwerkelijk iets goeds doen voor je darmen.
Bronnen:
- Guarner et al. Probiotics and prebiotics. World Gastroenterology Organisation Global Guidelines. February 2017. https://www.worldgastroenterology.org/guidelines/global-guidelines/probiotics-and-prebiotics/probiotics-and-prebiotics-english. Last accessed 14th November 2019.
- Butel, MJ, Waligora-Dupriet AJ, and Wydau-Dematteis, S. The developing gut microbiota and its consequences for health. Journal of developmental origins of health and disease. 2018; 9(6): 590-597.
- Joly, F et al. Gut Microbiota: A full-fledged organ. 2017. Marteau, P and Dore J (Ed.). Paris: John Libbey Eurotext.
- More MI, and Swidsinski, A. Saccharomyces boulardii CNCM I-745 supports regeneration of the intestinal microbiota after diarrheic dysbiosis–a review. Clinical and experimental gastroenterology. 2015; 8: 237.
- Terefe, N. Food Fermentation. Reference Module in Food Science. 2016. ISBN 9780081005965. Pages 1-3. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-100596-5.03420-X.
- De Simone, Claudio. The unregulated probiotic market. Clinical Gastroenterology and Hepatology. 2019; 17(5): 809-817.
- Kolacek S, et al. Commercial probiotic products: A call for improved quality control. A Position Paper by the ESPGHAN Working Group for Probiotics and Prebiotics. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition. 2017; 65(1): 117-124.
- Recommendations of AGA. https://www.gastro.org/practice-guidance/gi-patient-center/topic/probiotics/choosing-the-right-probiotics. Last accessed 20th January 2020.
- Neut C, Mahieux S, and Dubreuil LJ. Antibiotic susceptibility of probiotic strains: is it reasonable to combine probiotics with antibiotics? Medecine et maladies infectieuses. 2017; 47(7): 477-483.
- Marteau P, Shanahan F. Basic aspects and pharmacology of probiotics: an overview of pharmacokinetics, mechanisms of action and side-effects. Best Pract Res Clin Gastroenterol 2003 ;17 : 725-740.
- Cruchet et al. The Use of Probiotics in Pediatric Gastroenterology: A Review of the Literature and Recommendations by Latin-American Experts. Pediatric Drugs. 2015; 17:199-216.
- Szajewska H, et al. Probiotics for the prevention of antibiotic-associated diarrhea in children. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition. 2016; 62(3): 495-506.
- Malfertheiner P, et al. Management of Helicobacter pylori infection—the Maastricht V/Florence consensus report. Gut. 2017; 66(1): 6-30.
- Cameron D, et al. Probiotics for gastrointestinal disorders: proposed recommendations for children of the Asia-Pacific region. World journal of gastroenterology. 2017; 23(45): 7952.
- Ghoshal UC, et al. The role of the microbiome and the use of probiotics in gastrointestinal disorders in adults in the Asia‐Pacific region‐background and recommendations of a regional consensus meeting. Journal of gastroenterology and Hepatology. 2018; 33(1): 57-69.
- Guarino A, et al. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases evidence-based guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe: update 2014. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition. 2014; 59(1): 132-152.
